Γιατί στα βουνά κάνει κρύο;

Ο καθηγητής φυσικομαθηματικών Δημήτρης Παύλου, προσωπικά άγνωστος σε μένα, δημοσίευσε σε ένα facebook group στο οποίο συναγελαζόμαστε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα σημείωση σχετικά με το ...ψυκτικό σύστημα των βουνών. Ιδού:

Γιατί στα βουνά κάνει κρύο;
 

Λογικά, εφόσον είναι πιο ψηλά, η ατμόσφαιρα είναι αραιότερη άρα προστατεύει λιγότερο, θα έπρεπε να έχει περισσότερη ζέστη. Τι συμβαίνει και κάνει πάντα περισσότερο κρύο από ότι στον κάμπο;

Ακριβώς επειδή η ατμόσφαιρα αραιώνει όσο ανεβαίνουμε, ελαττώνεται και η ατμοσφαιρική πίεση. Υπάρχει λοιπόν, άλλος ένας πολύ "βολικός" φυσικός νόμος, που λέει ότι κάθε αέρια μάζα, όταν ελαττώνεται η εξωτερική πίεση που της ασκείται, αυξάνει ο όγκος της (δηλ. αραιώνει) και πέφτει η θερμοκρασία της (δηλ. κρυώνει).
 

Άρα, καθώς ο αέρας ανεβαίνει την πλαγιά ενός βουνού, αραιώνει και κρυώνει. Όσο πιο ψηλά ανεβαίνουμε, τόσο πιο αισθητά γίνονται και τα δύο φαινόμενα.
 

Γι΄ αυτό και συνήθως στους πρόποδες και στις πλαγιές των βουνών βρέχει πολύ, επειδή καθώς ανεβαίνει και κρυώνει ο αέρας, υγροποιούνται οι υδρατμοί που κουβαλάει και σχηματίζονται σύννεφα.

Αλλά αυτός ο τόσο απλός φυσικός νόμος, είναι καθοριστικός για την ζωή στον πλανήτη. Με αυτόν τον τρόπο, τα βουνά δεν είναι απλά κάποιες "ανωμαλίες" του εδάφους, αλλά λειτουργούν σαν πνεύμονες της γης. Οι πολλές βροχές στις πλαγιές τους, σχηματίζουν δάση που λειτουργούν σαν πνεύμονες οξυγόνου και καταφύγιο για διάφορα είδη ζώων και φυτών. Ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι το κρύο στις κορυφές τους, λειτουργεί σαν κατάψυξη, που παγώνει το νερό σε μορφή χιονιού τον χειμώνα και το αποδίδει σιγά-σιγά το καλοκαίρι στον διψασμένο κάμπο, καθώς λιώνουν τα χιόνια. Αν δεν συνέβαινε αυτό, τα πάντα θα στέγνωναν το καλοκαίρι, με πρώτα τα βουνά, που προστατεύονται λιγότερο από την αραιή ατμόσφαιρά τους!!!
 

Σκεφτείτε την επιφάνεια της Σελήνης ή του Άρη, που έχουν μεν βουνά, αλλά δεν έχουν καμία από τις ιδιότητες των δικών μας βουνών, λόγω απουσίας ατμόσφαιρας. Δεν υπάρχει αέρας για να ψυχθεί καθώς ανεβαίνει την πλαγιά του βουνού και να δημιουργήσει όλα αυτά τα θαυμαστά πράγματα που απολαμβάνουμε στον πλανήτη μας.
 

Αλλά η ύπαρξη ατμόσφαιρας και μάλιστα πλούσιας σε οξυγόνο, είναι άλλο κεφάλαιο, στο μεγάλο βιβλίο που λέγεται Ζωή στον πλανήτη Γη.