La Science des rêves / The Science of Sleep (2006)

«Διάφανες αυλαίες είναι τα βλέφαρά μου: Όταν τα ανοίγω βλέπω οτιδήποτε, 

όταν τα κλείνω βλέπω τα πάντα» 

– Ανδρέας Εμπειρίκος 

«Αν η αγάπη είναι το όνειρο, η ζωή είναι ο ύπνος», μοιάζει να λέει στον θεατή ο σκηνοθέτης της ταινίας «Σε είδα στο όνειρο μου» Michel Gondry. Το Science of Sleep είναι μία πραγματικά περίεργη –εκτός από πρωτότυπη- ταινία που υπερβαίνει τα εσκαμμένα σε πολλά σημεία, με αποτέλεσμα δύσκολα να πεις «δεν μου άρεσε». Ωστόσο έχει ένα εγγενές μειονέκτημα: την σεναριακή ανάπτυξη καταστάσεων και χαρακτήρων. Η εμφανής δικαιολογία είναι ότι οι καταστάσεις είναι στην κυριολεξία ονειρικές και οι χαρακτήρες ζουν μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας.

O Gael García Bernal ενσαρκώνει τον Stéphane, έναν νεαρό που έρχεται στην Γαλλία μετά τον θάνατο του πατέρα του απόπ το Μεξικό μετά από προτροπή της μητέρας του, που είναι γαλλίδα. Ο Stéphane ζει όλη του την ζωή μεταξύ πραγματικότητας και ονείρου με αποτέλεσμα συχνά να μην ξεχωρίζει το πραγματικό από το φανταστικό. Μετά από μία σειρά τυχαίων καταστάσεων ερωτεύεται την Stéphanie (Charlotte Gainsbourg), την γειτόνισσα του, την οποια αποφασίζει να εντάξει στον ονειρικό κόσμο του.

Η ταινία είναι ένα εικαστικό αριστούργημα. Τοπία και πόλεις ολόκληρες από χαρτί, σκηνικά από ύφασμα, νερό από σελοφάν και σύννεφα από βαμβάκι, ντύνουν μερικές από τις σκηνές στο ιδιαίτερο σημείο εκείνο που η πραγματικότητα συμβάλλει με το όνειρο. Η παιδική αφέλεια ως προς την τεχνοτροπία του εικαστικού μέρους εντείνει το άρωμα ονείρου από το οποίο εμφορείται η ταινία, ενώ ο κινηματογραφόφιλος θεατής θα βαρεθεί να μετρά σκηνοθετικά ευρήματα εκμετάλλευσης του σκηνικού αλλά και πρωτότυπες εικαστικές ιδέες στο επίπεδο των σκηνικών.

Σε ερμηνευτικό επίπεδο η ταινία είναι μάλλον μέτρια, όχι επειδή οι ηθοποιοί είναι κακοί στους ρόλους τους, αλλά περισσότερο επειδή ο ηθοποιός μοιάζει τόσο λίγος μέσα σε αυτή την πανδαισία χρωμάτων του σκηνικού. Ο κεντρικός χαρακτήρας της ταινίας ίσως ήθελε λίγη περισσότερη δουλειά: η ενσάρκωση ενός τόσο υπερβολικά σουρεαλιστικού ρόλου δεν είναι εύκολο εγχείρημα και τα ιδιαίτερα «γήινα» φυσικά χαρακτηριστικά του Gael García Bernal δεν είναι τόσο κατάλληλα, παρά την «παιδική» φυσιογνωμία του προσώπου του.

Προσωπικά η ταινία μου άρεσε, θεωρώ ότι είναι αδύνατον να μην εντυπωσιάσει τον θεατή, ο οποίος σίγουρα θα περάσει δύο πολύ όμορφες και γεμάτες χρώμα ώρες, ωστόσο αφενός, δεν είναι μια ταινία κατάλληλη για όλα τα κοινά –κάποιοι ίσως την βρουν υπερβολικά παρανοϊκή, ή και βαρετή, αφετέρου δε, η ταινία δεν με άγγιξε. Δεν λέω, αξιέπαινη η προσπάθεια του σκηνοθέτη να μην εκμεταλλευτεί τον συναισθηματικό κόσμο του θεατή εγκαινιάζοντας από τη αρχή της ταινίας μία σαφή ταύτιση του με τον ήρωα, ωστόσο ο πρωταγωνιστής είναι τόσο υπερβολικός σε αυτά που ζει, ώστε δε νομίζω ότι μπορεί κανείς να ταυτιστεί μαζί του, με αποτέλεσμα η ταινία μεν να είναι να είναι αξιοθαύμαστη αλλά να μην είναι συγκινησιακά πλήρης.

Δεν είναι άστοχο να πει κανείς ότι η ταινία έχει αυτοβιογραφικά στοιχεία καθώς ο σκηνοθέτης της ταινίας και συγγραφέας του σεναρίου της «Αιώνιας Λιακάδας ενός καθαρού μυαλού» το 2003 έφτιαξε μαζί με φίλους, συνεργάτες και συγγενείς του ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο «I've Been Twelve Forever» στο οποίο αναπτύσσει την άποψη ότι ο ονειρικός κόσμος και οι μνήμες της παιδικής του ηλικίας μέχρι τα 12 του χρόνια είναι ο ουσιαστικός μηχανισμός που κινεί την καλλιτεχνική έμπνευση του ως ενήλικας. Σκηνοθέτης των βίντεοκλιπ των Bjork, Kylie Minogue, Chemical Brothers, Foo Fighters and Daft Punk, σκηνοθέτης των φανταστικών διαφημίσεων της βότκας Absolut, ο Gondry θεωρείται από πολλούς ως ο νέος Kubrick ενώ είναι βέβαιο ότι αποτελεί μία από τις σημαντικότερες «δυνάμεις» ανανέωσης του ευρωπαϊκού κινηματογράφου.