Μια μέρα αφιερωμένη στους αρνητές στράτευσης

Μνημείο για τους αρνητές στράτευσης
οι οποίοι «καθιέρωσαν και υποστηρίζουν
το δικαίωμα στην άρνηση του φόνου».
Tavistock Square, Λονδίνο.

ΑΝ σας ρωτήσω "τι είναι σήμερα", μάλλον θα κοιτάξετε με το βλέμμα της αγελάδας το κοντινότερο έντυπο ή ηλεκτρονικό ημερολόγιο για κάποια χριστιανική ονομαστική γιορτή. Όχι αγαπητοί. Σήμερα, όλη μέρα, είναι αφιερωμένη στους αντιρρησίες στράτευσης, ή "συνείδησης", όπως ποιητικά ποιητικά αυτοαποκαλούνται. Η Διεθνής Ημέρα Αντιρρησιών Συνείδησης καθιερώθηκε το 1985 και γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 15 Μαίου, με πρωτοβουλία φιλειρηνικών και αντιπολεμικών μη κυβερνητικών οργανώσεων, για να κάνει γνωστά στην παγκόσμια κοινή γνώμη τα πιστεύω των αντιρρησιών συνείδησης.  Αντιρρησίας Συνείδησης είναι όποιος για λόγους θρησκευτικούς, ηθικούς ή φιλοσοφικούς αρνείται τη στράτευση. Στη χώρα μας, οι αντιρρησίες συνείδησης έχουν δύο επιλογές: Είτε να υπηρετήσουν άοπλη στρατιωτική θητεία, είτε διπλάσιας διάρκειας εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία σε υπηρεσίες και δημόσιους φορείς. Υπάρχουν διεθνείς αντιδράσεις για την εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία στην Ελλάδα, επειδή θεωρείται ότι έχει «τιμωρητικό χαρακτήρα» και δεν αποτελεί αντίστοιχο της στρατιωτικής θητείας ως προσφορά σε κάποιο κοινωνικό φορέα. Αν και σε παγκόσμιο επίπεδο το φαινόμενο των αντιρρησιών συνείδησης τείνει να εκλείψει, καθώς ολοένα και περισσότεροι στρατοί γίνονται επαγγελματικοί, στην Ελλάδα καλά κρατεί. Οι έλληνες αντιρρησίες συνείδησης είναι συνήθως φυγόστρατοι -αντίθετα με τις πρτακτικές του κινήματος σε πολλές άλλες χώρες του Δυτικού κόσμου που οι Αντιρρησίες Συνείδησης είτε παρουσιάζονται αλλά αρνούνται να υπηρετήσουν, είτε δηλώνουν ανοιχτά  τις προθέσεις τους προς τις Αρχές, στην Ελλάδα οι περισσότεροι εκδηλώνονται όταν τους συλλάβουν ως φυγόστρατους/"ανυπότακτους" (όπως τους αποκαλεί ο Ελληνικός Στρατός. Εν μέρει αυτό είναι δικαιολογημένο: υπάρχει ένα παράλληλο σύμπαν ανθρώπων που η ζωή τους έχει καταστραφεί, ακόμα και την τελευταία δεκαετία από τις διώξεις και τα στρατοδικεία, ενώ συχνά κατοικοεδρεύουν στις στρατιωτικές φυλακές, ή πέφτουν θύματα συμπεριφορών και βίας που διόλου δεν ταιριάζουν σε δημοκρατικά καθεστώτα. Η χώρα μας ετησίως παράγει μερικές δεκάδες καταγγελίες που διαπιστώνεται ότι έχουν υπόσταση από διεθνείς οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για στρατιωτική και αστυνομική αυθαιρεσία, σχετικά με τα δικαιώματα των φυγόστρατων. Παρά τον ιδεολογικό μανδύα του φαινομένου, οι φφυγόστρατοι στην Ελλάδα εμπίπτουν σε δύο κατηγορίες: είναι αυτοί που πράγματι η ιδεολογία τους απάδει από την ύπαρξη στρατών, και εκείνοι που  δεν θεώρησαν πρακτικό ή αναγκαίο να υπηρετήσουν, προσπάθησαν να αποφύγουν τον στρατό με νόμιμο τρόπο, δεν το πέτυχαν, και στην συνέχεια απλά δεν πήγαν. Κάποιοι είναι μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού, οι περισσότεροι όμως παραμένουν εντός των συνόρων. Σύμφωνα με τα τελευταία δημοσιοποιημένα στοιχεία του Ελληνικού Στρατού (2009)  οι "ανυπότακτοι" ήταν 30.878 έλληνες πολίτες, αν και, οι σχετικές οργανώσεις, ανεβάζουν τον αριθμό σε εξαψήφιο. 

Με τον νόμο 3421/05  δόθηκαν κίνητρα στους φυγόστρατους ώστε το να πάψψουν να κινδυνεύουν από δικαστήρια, προσαγωγές κλπ, με στόχο να μειωθεί ο αριθμός τους, κάτι που δεν συνέβει μάλλον, αν αναλογιστεί κανείς ότι δεν υπάρχουν καν νεότερα στοιχεία για τους φυγόστρατους. Τα κίνητρα που δίνει ο νόμος είναι τα ακόλουθα:

* Η δυνατότητα εξαγοράς του υπολοίπου των στρατιωτικών υποχρεώσεων, έπειτα από προηγούμενη εκπλήρωση θητείας τουλάχιστον 45 ημερών, από άτομα (στρατεύσιμους και ανυπότακτους) που έχουν συμπληρώσει το 35ο έτος της ηλικίας τους.

* Η δυνατότητα χορήγησης ή θεώρησης διαβατηρίων στους ανυπότακτους εξωτερικού και η ελεύθερη είσοδος στη χώρα για χρονικό διάστημα 30 ημερών ανά έτος, χωρίς να προβλέπονται διαδικασίες έγκρισης της εισόδου και ελέγχου της μη υπέρβασης του ανωτέρω διαστήματος.

* Η κτήση της ιδιότητας του μονίμου κατοίκου εξωτερικού από στρατεύσιμους και ανυπότακτους έπειτα από μόνιμη κατοικία στο εξωτερικό για 11 συνεχόμενα έτη, ή βιοποριστικής εγκατάστασης και κατοικίας στο εξωτερικό για επτά συνεχόμενα έτη. 

* Οι κυρώσεις στην πράξη δεν είναι πλέον ποινικές, αλλά διοικητικές. 

Για θέματα σχετικά με τους αντιρρησίες συνείδησης μπορείτε να ενημερωθείτε και στην ιστοσελίδα του Συνδέσμου Αντιρρησιών Συνείδησης ΕΔΩ.