Παρασκευή 27 Φεβρουαρίου 2015

Ο άγνωστος τόπος ανάμεσα στην παρατήρηση και την συμπάθεια


«Είμαι μάλλον ένας ψυχρός άνθρωπος 
και όλες μου οι ταινίες γεννιούνται απ’ την άλλη πλευρά, 
κάτω από το φακό του ερευνητή. 
Ποτέ δεν μοίρασα συγκινήσεις στον κόσμο 
και δεν θ’ αρχίσω να το κάνω τώρα. 
Ο Δεκάλογος γεννήθηκε από μια ισορροπία 
ανάμεσα στην παρατήρηση και την συμπάθεια για τους ήρωες. 
Όσο δε για την σφήκα του δεύτερου επεισοδίου, 
που προσπαθεί να βγει από το ποτήρι μέσα στο οποίο έχει πέσει 
-σκηνή που συζητήθηκε πολύ- 
μπορώ να σας πω ότι είναι ακόμα ζωντανή. 
Γυρίσαμε τη σκηνή πολύ προσεκτικά για να μην πνιγεί 
και τα καταφέραμε. 
Ευτυχώς είχε κι αυτή, 
μια μεγάλη θέληση επιβίωσης».

Ένα εξαιρετικό αφιέρωμα στον Krzysztof Kieslowski με την επιμέλεια του κ. Θωμά Λιναρά -που δεν γνωρίζω προσωπικά, και η Ταινιοθήκη της Θεσσαλονίκης τιτλοδοτεί απλώς ως "συνεργάτη Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης", αλλά έχει κάνει εξαίρετη δουλειά σε κάθε επίπεδο- προβάλλεται από χθες μέχρι και την ερχόμενη Τετάρτη στο Ολύμπιον, στην μικρή αίθουσα του 5ου ορόφου του ιστορικού κτιρίου, την επονομαζόμενη "Παύλος Ζάννας". Το αφιέρωμα επικεντρώνεται στον "Δεκάλογο", μία σειρά που γύρισε ο κορυφαίος Πολωνός κινηματογραφιστής για την Πολωνική κρατική τηλεόραση στο τέλος της δεκαετίας του '80, και η οποία σηματοδότησε το σαφές τέλος της περιόδου κρατικών επιχορηγήσεων για τον σκηνοθέτη που προηγηθεί. Από τις πιο  εμπορικές, και κατόπιν πτώσης της Σοβιετικής Ένωσης ταινίες του, που, εν πολλοίς στην Ελλάδα τον έκαναν γνωστό, προβάλλεται μόνον η "Διπλή ζωή της Βερόνικα" στο τέλος του αφιερώματος.

Οι ταινίες που αποτελούν τον δεκάλογο είναι απολύτως αυτοτελείς, με εντελώς διαφορετικούςήρωες, και στην πραγματικότητα είναι εντελώς ξεχωριστές. Οι τίτλοι, δανεισμένοι από τις Βιβλικές "Δέκα Εντολές", λειτουργούν μονάχα ως αφορμή για την ταινία και δεν δεσμεύουν ούτε την υπόθεση ούτε την επωδό της καθεμιάς. Ουσιαστικά, ο Δεκάλογος είναι δέκα ωριαίες ταινίες - σχόλια πάνω σε θέματα που ταλανίζουν εσωτερικά τον άνθρωπο και θα συνεχίσουν ν αποτελούν ζητήματα σε κάθε ανθρώπινη κοινωνία. Πρόκειται κατά κύριο λόγο για προβλήματα που είναι, ή που αντιμετωπίζονται ως προσωπικά, σίγουρα πάντως για θέματα των οποίων η λύση απαιτεόι ενδοσκόπηση και προσωπική διεργασία. Επίσης, στις ταινίες αυτές κυριαρχεί η παρέμβαση του συμπτωσιακού, του τυχαίου, όχι ως "από μηχανής Θεού", αλλά ως σκανδάλη για την εκπυρσοκρότηση.

Χθες, πρώτη μέρα του αφιερώματος, παρακολούθησα τις ταινίες "Ου κλέψεις" (ήτοι το Νο7) και "Ουκ επιθυμήσεις την γυναίκα του πλησίον σου" (ήτοι το Νο9).




Η πρώτη ταινία (υπόθεση κλπ. ΕΔΩ) είναι από εκείνες που ο θεατής μοιάζει ανήμπορος να δει εκτός χρόνου και τόπου: το γέλιο, το κλάμα, η χαρά  και η συντριβή προκύπτουν ως λογικό συμπέρασμα από το σενάριο και όχι τόσο από μανιερισμούς ή χειρονομίες που μάλλον ξενίζουν. Δεν διατηρώ καμίαα αμφιβολία ότι αν την ταινία έβλεπε κάποιος που είχε ζήσει ή γνώρισε καλά την Πολωνία την εποχή που απεικονίζεται, ή, εναλλακτικά, τον τόπο σήμερα, θα έβλεπε μία εντελώς διαφορετική, ίσως πιο αξιόλογη ταινία. Σε εμένα πάντως έπεσε λίγο ...ξένη.

Η δεύτερη ταινία ήταν πιο ενδιαφέρουσα, από κάθε πλευρά. Σενάριο (σύζυγος ώριμης ηλικίας που μαθαίνει ότι έμεινε μη αναστρέψιμα σεξουαλικά ανίκανος, προτρέπει την όμορφη και αρκετά νεότερη γυναίκα του να βρει εραστή, αλλά δεν αντέχει τελικά την ιδέα και υποφέρει, καταφεύγοντας σε ταπεινά μέσα για να "μάθει τα πάντα" -όσα η αγαπημένη του πασχίζει από δακριτικότητα και τύψεις να κρατήσει για τον εαυτό της), σκηνοθεσία, αλλά προπάντως δραματουργική και υποκριτική διαλεκτική προσέγγιση του θέματος. Εξαιρετικοί οι ηθοποιοί, σε κάνουν να θέλεις να μάθεις περισσότερα για αυτούς. Δείτε ΕΔΩ.

Κάθε μέρα το αφιέρωμα κάνει 2 προβολές, με 3-4 ταινίες συνολικά. Η απογευματινή προβολή σήμερα είναι ταινία εκτός "Δεκαλόγου",  με τίτλο "Ο ερασιτέχνης κινηματογραφιστής", και φαίνεται ενδιαφέρουσα σεναριακά (διαβάστε τα δέοντα στην σελίδα του Φεστιβάλ, δλδ. ΕΔΩ), ενώ η βραδυνή προβολή περιλαμβάνει δύο ταινίες του  "Δεκαλόγου", και συγκεκριμένα την "4 - Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου", και την "10 - Ουκ επιθυμήσεις πάντα όσα τω πλησίον σου εστί" (πατήστε τους τίτλους για να δείτε περισσότερα στην σελίδα του Αφιερώματος).

Πώληση εισιτηρίων: Ολύμπιον, πλατεία Αριστοτέλους
Τιμή εισιτηρίου: 4 ευρώ (γενική είσοδος), 3 ευρώ (για τα μέλη).
Κάρτα μέλους: 1 ευρώ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου