ΟΙ αγροτικές
δαπάνες αντιπροσωπεύουν σήμερα το 41%
των ετήσιων δαπανών της ΕΕ και βρίσκονται
στην καρδιά της Ένωσης από την εποχή
της δημιουργίας της ΕΟΚ. Τώρα, το ΕΚ, η
Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη
ετοιμάζονται να συζητήσουν την πορεία
της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) το
2014-2020. Απαντήσεις θα επιχειρήσει να
δώσει η μεταρρύθμιση της Κοινής Αγροτικής
Πολιτικής που έχει δρομολογηθεί καθώς
η είσοδος των 12 νέων κρατών στην Ένωση
το 2004 και το 2007 κατέστησε σαφές ότι οι
αλλαγές που έγιναν το 2003 πρέπει να
συμπληρωθούν με νέες για να εξακολουθήσει
η ΚΑΠ να εκπληρώνει την αποστολή της.
Η Ευρωπαϊκή
Επιτροπή παρουσίασε τις προτάσεις της
για το μέλλον της ΚΑΠ στις 12 Οκτωβρίου
2011 και, από τώρα η επιτροπή Γεωργίας του
ΕΚ, η Πολωνική Προεδρία αλλά και η ίδια
η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζουν τον
ευρύ δημόσιο διάλογο που θα προετοιμάσει
το έδαφος για τις αλλαγές που κυοφορούνται.
Η αναθεώρηση
της ΚΑΠ δεν είναι απλή υπόθεση και, στο
ΕΚ, τη συζήτηση θα καθοδηγήσουν τέσσερις
ευρωβουλευτές - εισηγητές ο καθ' ένας
με διαφόρους επιμέρους τομείς ευθύνης,
που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένες
προτάσεις Κανονισμού. Ο Πορτογάλος
Σοσιαλιστής Luis Manuel Capoulas Santos, είναι ο
εισηγητής για τους κανονισμούς που
αφορούν τις απ' ευθείας πληρωμές, την
ανάπτυξη της υπαίθρου και τα μεταβατικά
μέτρα που προβλέπεται να ισχύσουν το
2013. Ο Γάλλος ευρωβουλευτής του ΕΛΚ,
Michel Dantin, είναι εισηγητής για τις κοινές
οργανώσεις αγοράς (ΚΟΑ) επιμέρους
προϊόντων. Ο Ιταλός, επίσης του ΕΛΚ,
Giovanni de la Via, είναι ο εισηγητής για την
οικονομική παρακολούθηση και διαχείριση.
Ο επίσης Ιταλός ευρωβουλευτής του ΕΛΚ
Herbert Dorfmann, είναι ο εισηγητής ειδικά για
την ΚΟΑ οίνου.
Είδατε πουθενά
έλληνα ευρωβουλευτή; Θα μου πείτε, “δεν
είναι απαραίτητο να συμμετέχουν παντού
οι έλληνες ευρωβουλευτές”, και εν μέρει
και δίκιο θα έχετε, και θα συμφωνήσω
μαζί σας. Εντούτοις, θα επισημάνω τις
εξής ενστάσεις στην υπό διαμόρφωση
κατάσταση, όπως εκφράζονται από ποικιλία
στελεχών που ανδρώνουν θέσεις σχετικές
με την ελληνική αγροτική πολιτική, κατά
το δυνατόν συνοπτικότερα. Οι συνομιλητές
μου χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: αυτούς
που είναι αναφανδόν υπερ και εκείνους
που είναι αναφανδόν εναντίον της
αναθεώρησης, αλλά -παράλληλα- εκτιμούν
ότι η κατάστασηη ως έχει είναι κακή.
Στους τελευταίους θα μπορούσε μάλλον
να ανήκει και ο Αλέξης Τσίπρας, αν λάβω
σοβαρά υπόψιν μου την (προεκλογική)
ομιλία που εκφώνησε στις 7 Ιουνίου στην
Σπάρτη.
Κατόπιν αυτής
της επισήμανσης, θα μου επιτρέψετε να
ασχοληθώ με τους πρώτους εκ των συνομιλητών
μου, τους οποίους παίρνω περισσότερο
στα σοβαρά. Σύμφωνα λοιπόν με όσα
αντιλαμβάνομαι, η ανανέωση της αγροτικής
πολιτικής πέφτει ως μάννα εξ ουρανού
στην Ελλάδα της κρίσης που αναζητά -για
πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια- πόρους
όχι για να αγοράσει δεύτερο εξοχικό,
αλλά για να πιάσει το “χαμένο” τρένο
της ανάπτυξης υποδομών. Η αναθεώρηση
της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ)
και η σύνταξη του νέου Πολυετούς
Δημοσιονομικού Πλαισίου (ΠΔΠ), που θα
ισχύσουν από το 2014 έως το 2020, μπορούν να
αποτελέσουν κάτι πολύ παραπάνω μια
ενδιαφέρουσα ευκαιρία. Πριν έρθουμε
στην ελληνική ατζέντα του θέματος, ίσως
θα έπρεπε να έχουμε υπόψη μας μια άλλη
κρίση, πολύ πιο επικίνδυνη και ευρεία,
αυτή που προκαλεί η μεταβολή στις
περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως αυτή
πια εκδηλώνεται με την κλιματική αλλαγή,
την εξάντληση και υποβάθμιση των φυσικών
πόρων, την απώλεια της βιοποικιλότητας.
Αν και εδώ και δύο χρόνια η Ευρωπαϊκή
Επιτροπή ανακοίνωσε τις κατευθυντήριες
γραμμές της για την εξέλιξη της ΚΓΠ από
το 2014 έως το 2020, και πριν λίγους μήνες
κατέθεσε τις προτάσεις της για το
Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ)
και τον προϋπολογισμό για τη γεωργία
για το ίδιο διάστημα, το Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο έχει καταθέσει δύο εκθέσεις
με τις απόψεις του, ενόψει και των
νομοθετικών προτάσεων για την ΚΓΠ που
αναμένεται να δημοσιοποιηθούν τον
ερχόμενο Οκτώβρη, ενόψει της συζήτησης
περί της δικαιότερης κατανομής κονδυλίων
μεταξύ "παλαιών" και "νέων"
κρατών μελών, σχετικά με το πως θα
εγγυηθεί η ΕΕ το εισόδημα των παραγωγών
και πώς θα διαμορφωθούν οι αποσυνδεδεμένες,
απευθείας πληρωμές και το πως θα είναι
η ευρωπαϊκή γεωργία ανταγωνιστική
διεθνώς.
Τι σημαίνουν
όλα αυτά για την Ελλάδα; Κατά τα φαινόμενα,
σε πρώτη φάση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα
προτείνει σταθεροποίηση των
προϋπολογιζόμενων δαπανών για την Κοινή
Γεωργική Πολιτική στο επίπεδο του 2013,
καλύπτωντας την ελάχιστη απαίτηση των
βορείων χωρών για δραστικές μειώσεις
στις γεωργικές δαπάνες. Η αλήθεια είναι
ότι οι Βόρειες Χώρες σχεδόν απαίτησαν
την εκμηδένιση των δαπανών, αλλά
“συγκρούστηκαν με τον τοίχο” όταν
ειδικές μελέτες ανέδειξαν τον
πολυ-λειτουργικό ρόλο της γεωργίας όχι
μόνο ως προς την επάρκεια των τροφίμων,
αλλά και στην παροχή δημόσιων αγαθών,
την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής
και την προστασία & αναβάθμιση των
φυσικών πόρων, του περιβάλλοντος και
της βιοποικιλότητας. Κοντολογίς,
αποδείχθηκε μετρήσιμα ότι οι γεωργικές
δραστηριότητες δεν αφορούν τους αγρότες,
δηλαδή τους παραγωγούς του αγροτικού
προϊόντος, αλλά τους καταναλωτές του,
αφού ασκούν άμεση επίδραση στην ποιότητα
ζωής των πολιτών.
Η εναρκτήρια
πρόταση
Σύμφωνα με την
πρόταση της Επιτροπής, το 36,2% του ΠΔΠ,
το οποίο θα έχει συνολικό ύψος €1,025
τρισ. για το διάστημα 2014-2020, κατανέμεται
στην ΚΓΠ. Επιβεβαιώνοντας τη συνέχιση
της δομής σε δύο πυλώνες, η κατανομή για
όλη την περίοδο προβλέπει €281,8 δισ. για
τις άμεσες ενισχύσεις και τους μηχανισμούς
αγοράς του Πυλώνα Ι και €89,9 δισ. για την
αγροτική ανάπτυξη. Νέο στοιχείο είναι
η διάθεση άλλων €15,2 δισ. για τη στήριξη
του γεωργικού τομέα, σε άλλες γραμμές
του προϋπολογισμού ή εκτός του ΠΔΠ. Από
αυτό το επιπρόσθετο ποσό, εξαιρετικής
σημασίας είναι η πρόβλεψη €500 εκατ.
ετησίως για την άμεση αντιμετώπιση
κρίσεων στο γεωργικό τομέα (δηλ., €3,5
δισ. στην επταετία), καθώς και η πρόβλεψη
€2,5 δισ. για όλη την περίοδο προς μερική
αντιμετώπιση της αστάθειας των τιμών
στις διεθνείς αγορές ή για τη διευκόλυνση
της προσαρμογής παραγωγών σε νέες
εμπορικές συμφωνίες (μέσω του Ευρωπαϊκού
Ταμείου για Προσαρμογή στην Παγκοσμιοποίηση).
Το υπόλοιπο θα διατεθεί, μέσω άλλων
γραμμών του προϋπολογισμού, στην έρευνα
και την καινοτομία για τη γεωργία (€4,5
δισ.), στην ασφάλεια των τροφίμων (€2,2
δισ.) και στη διάθεση τροφίμων σε ευάλωτες
ομάδες του πληθυσμού (€2,5 δισ.). Σε αυτό
το πλαίσιο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει
μια συντηρητική σύγκλιση των άμεσων
ενισχύσεων που λαμβάνουν τα νέα ΚΜ στο
μέσο επίπεδο άμεσων ενισχύσεων της
ΕΕ-27. Στην επταετία, και για όσα ΚΜ
λαμβάνουν άμεσες ενισχύσεις κάτω του
90% του μέσου όρου της ΕΕ-27, προτείνεται
να καλυφθεί μόλις το 30% της τρέχουσας
διαφοράς τους από το 90% του μέσο επιπέδου
άμεσων ενισχύσεων στην ΕΕ-27 (ανά στρέμμα
επιλέξιμης και όχι χρησιμοποιούμενης
γης). Τη διαφορά θα καλύψουν αναλογικά
όλα τα ΚΜ που λαμβάνουν σήμερα ενισχύσεις
πάνω από το μέσο όρο. Επιπλέον όμως της
επιβεβαίωσης ότι η στήριξη θα παρέχεται
στους ενεργούς αγρότες, εισάγεται και
το υποχρεωτικό «πρασίνισμα» της γεωργίας.
Έτσι το 30% του ύψους των άμεσων ενισχύσεων
θα δίνεται σε όλους τους αγρότες υπό
την προϋπόθεση ότι αυτοί θα έχουν
ακολουθήσει γεωργικές πρακτικές, που
έχουν υψηλότερες απαιτήσεις για την
προστασία του περιβάλλοντος και την
αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής
από τους όρους της σημερινής πολλαπλής
συμμόρφωσης. Αναφορικά με τις μεγάλες
εκμεταλλεύσεις, προτείνεται η επιβολή
ενός ανώτατου ορίου στις άμεσες
ενισχύσεις, λαμβάνοντας όμως υπόψη τα
ενδεχόμενα πλεονεκτήματα που οι
εκμεταλλεύσεις αυτές δημιουργούν για
την ανταγωνιστικότητα και τη δημιουργία
θέσεων απασχόλησης. Για το λόγο αυτό,
οι πόροι που θα εξοικονομούνται από τη
θέσπιση οροφής θα κατευθύνονται στους
εθνικούς φακέλους των κρατών μελών,
όπου βρίσκονται αυτές οι εκμεταλλεύσεις
για τη χρηματοδότηση της αγροτικής τους
ανάπτυξής. Παράλληλα, ένας απλοποιημένος
μηχανισμός στήριξης προτείνεται για
τους μικρότερους παραγωγούς.
Τι λείπει από
όλα αυτά; Καταρχήν, και με το βλέμμα του
ετερόφωτου και του καθόλου ειδικού,
μπορώ να διακρίνω την μη εισήγηση της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως προς το είδος
της καλλιέργειας που θα υιοθετήσει ο
κάθε παραγωγός. Όπως θυμάται καθένας
έστω και στοιχειωδώς εμπλεκόμενος,
μέχρι πρότινος ειδική επιτροπή εξέδιδε
εισηγήσεις για την αλλαγή καλλιεργειών,
την απορρόφηση συγκεκριμένης ποσότητας
αγροτικού προϊόντος κλπ. Αν και το θέμα
δεν καλύπτεται από έγγραφα που έχω
διαβάσει περιμένω με ιδιαίτερο ενδιαφέρον
τις εξελίξεις του Νοεμβρίου. Διότι
πουθενά δεν καθορίζεται τρόπος επιβολής
του είδους της καλλιέργειας, ενώ, η όλη
διαλεκτική που αναπτύσσεται, επέχεται
από ένα πολύ πιο φιλελεύθερο στίγμα.
ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Τι σημαίνει η "πράσινη" αγροτική πολιτική
κατά την ενοιολόγηση της ΕΕ
Η οικολογική παράμετρος -κατά την ΕΕ-
Η ομιλία του κ. Αλέξη Τσίπρα
στην Σπάρτη της 7ης Ιουνίου τρέχοντος
Η θέση του ΚΚΕ
Ενδιαφέρουσα προσέγγιση
που δημοσιεύτηκε
στο αμφιλεγόμενο πολιτικό περιοδικό
ΑΡΔΗΝ, προσφέρει μια αναδρομής
στις κοινωνικο-πολιτικές επιπτώσεις
της μέχρι σήμερα ακολουθούμενης
Ευρωπαϊκής Αγροτικής Πολιτικής
Αδυνατεί η Ελλάδα να τρέξει
το πρόγραμμα Φρούτα στα Σχολεία
ΕΔΩ
ΕΔΩ
.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου